Garizuma: Pazko Hirurren Santua

JAUNAREN AFARIKO EGUEN SANTUA

Arratsaldeko Meza

A B C urteetan

(Fray MARCOS)

I. Irakurgaia

Pazko-afariaz aginduak.

Urteera liburutik

Ur 12, 1-8. 11-14

    Egun hareetan, honan berba egin eutsen Jaunak Moisesi eta Aaroni Egipton: «Hilabete hau izango dozue hilabete nagusia, urte guztiko lehenengoa. Esaiozue israeldarren alkarte osoari:
    "Hil honen hamarrean, bakotxak abere xehe bat hartuko dau, familia eta etxe bakotxeko bana. Abere osoa jateko familia nahiko ez bada, aldameneko bizilagunekin alkartuko da, bakotxak jan leikenaren arabera zenbat lagun behar dan kontuan harturik. Aberea akatsik bakoa izango da, arra, urtekoa, bildotsa nahiz aumea. Hilaren hamalaura arte gordeko dozue, eta egun horretan, ilunabarrean, israeldar alkarteko guztiek hilko dabe. Gero, odola hartu eta jango dozuen etxeko atearen zutoin biak eta ateburua odoleztatuko dozuez. Gau horretan, sutan errea jango dozue haragia, legaminbako ogiz eta bedar mingotsez lagundurik.
    Honan jango dozue: garria loturik, oinetakoak jantzirik eta makila eskuan, abiatzeko prest; presaka jango dozue, Jaunaren Pazkoa da-eta, hau da, Jaunaren igarotzea. Gau horretan Egipto osoan zehar igaroko naz, eta hil egingo ditut Egiptoko lehen-ume guztiak, bai gizakienak eta bai abereenak, eta neure epaia emongo deutset Egiptoko jainkoei. Ala Ni Jauna! Odola izango dozue ezaugarri zuek zagozen etxeetan. Odola ikustean, aurrera igaroko naz; holan, Nik egiptoarrak jotzean, izurriak ez zaitue hondatuko.
    Egun hau gogoangarri izango dozue eta jai nagusiz ospatuko dozue Jaunaren ohoretan. Jai honen ospakizuna betiko lege izango dozue belaunez belaun"».

Jaunak esana.

Erantzun salmoa

Sal 116 [115], 12-13. 15 eta 16bc. 17-18 (R/. ik. 1 Ko 10, 16)

R/. Esker onezko kalizak
Kristoren Odolean alkartzen gaitu.

V/. Zelan ordainduko deutsat Jaunari
egin deustan on guztia?
Salbazino-edontzia dot jasoko
eta Jaunaren izenari dei egingo. R/.

V/. Mingarri jako Jaunari
bere fededunen heriotza.
Zure zerbitzari ezereza naz, Jauna,
askatu dozuz nire kateak. R/.

V/. Gorespen-oparia deutsut eskeiniko
eta Jaunaren izenari dei egingo.
Beteko deutsadaz Jaunari agintzariak,
herri guztiaren aurrean. R/.

II. Irakurgaia

Ogi honetatik jaten
eta kaliza honetatik edaten dozuen bakotxean,
Jaunaren heriotza iragartzen dozue.

San Paulo Apostoluak Korintoarrei egindako lehenengo epistolatik

1 Ko 11, 23-26

    Senideok: Jaunagandik hartu neban nik, neure aldetik zuei emon deutsuedan hau: Jesus Jaunak, saldu eben gauean, ogia hartu eta, esker onezko otoitza eginez, zatitu ebala eta esan: «Hau neure Gorputza da, zuentzat emona. Egizue hau neure oroigarri».
    Afal ondoan gauza bera egin eban kalizagaz, esanez: «Kaliza hau itun barria da, nire Odolaz sinatua; egizue hau, edaten dozuen bakotxean, neure oroigarri».
    Beraz, ogi honetatik jaten eta kaliza honetatik edaten dozuen bakotxean, Jaunaren heriotza iragartzen dozue, bera etorri arte.

Jaunak esana.

Ebanjelio aurreko txatala

Jn 13, 34

V/. Agindu barria emoten deutsuet, dino Jaunak:
maitatu dagizuela alkar,
Nik maite izan zaituedan lez.

Ebanjelioa

Azkenean bete-betean maitatu ebazan.

✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Joanen liburutik

Jn 13, 1-15

    Pazko-jaia gainean zan. Jesusek, mundu hau itzi eta Aitagana joateko ordua heldu jakola jakinik, munduan ziran beretarrak maite izanik, azkeneraino maitatu zituan. Afaltzen ziharduen. Ordurako deabruak sartuta eukotsan buruan Simon Iskarioteren seme Judasi Jesus saltzeko asmoa. Jesus, Aitak dana bere esku jarri eutsola, Jainkoagandik etorria zala eta Jainkoagana joiala jakinik, jagi zan mahaitik, erantzi eban soingainekoa eta, eskuzapia hartuta, garrian lotu eban; gero, ontzi bat urez bete eta ikasleei oinak garbitzen hasi jaken, eta garrian eukan eskuzapiaz lehortzen.
    Simon Pedrogana heldu zanean, honek esan eutson: «Jauna, Zuk niri oinak garbitu?» Jesusek erantzun eutson: «Ni egiten nabilena zuk ez dozu orain ulertzen; geroago ulertuko dozu».
    Pedrok barriro: «Zuk ez deustazu niri sekula oinik garbituko». Jesusek erantzun: «Garbitzen ez bazaitut, ez dozu Nigaz zerikusirik izango».
    Simon Pedrok esan eutson: «Jauna, orduan oinak ez eze, baita eskuak eta burua be». Jesusek erantzun eutson: «Garbitua hartu dauanak ez dauka oinak garbitu beharra besterik, ze, garbi-garbi dago; eta zuek garbi zagoze, baina ez guztiok». Izan be, baekian nork salduko eban; horregaitik esan eban: «Ez zagoze danok garbi».
    Oinak garbitu eutsezanean, soingainekoa jantzi, barriro mahaian jesarri eta esan eutsen: «ulertzen ete dozue egin deutsuedana? Zuek Maisua eta Jauna deitzen deustazue, eta ondo deitu be, halantxe naz-eta. Beraz, Nik, Jauna eta Maisua nazan honek, zuei oinak garbitu badeutsuedaz, zeuok be alkarri oinak garbitu behar deutsazuez. Jarraibidea emon deutsuet, zeuok be Nik zuekin legetxe jokatu dagizuen».

Jaunak esana

Iruzkina

Eta Jesusek ez eban laga azken unerako ezer. Bizitza guztian zehar joian azaltzen bere izakerea, Aitagazko loturea, Jainkoaren erreinua, txiro, baztertu eta pekatarienganako begiramena... Baina ha ta guztiz ere, labur egin jakon bizitza; azkenean hainbeste gauza eukazan oraindino esateko, egiteko, azaltzeko... eta astirik ez eutson emoten. Eta aparteko ezaugarri baten agertzen deusku dana. Holantxe azaltzen deusku Joanek: «Jesus... jagi zan mahaitik, erantzi eban soingainekoa eta, eskuzapia harturik, gerrian lotu eban; gero, ontzi bat urez bete eta ikasleei oinak garbitzen hasi jaken, eta gerrian eban eskuzapiaz lehortzen».

Une honetaraxe heldu behar eban Jesusek bere lagunekaz. Eurei emoten deutse lehenengo ta behin, hur-hurretik, barruan eroiana: eurenganako, txiroenganako, munduarenganako maitasuna. Zelan erakutsi, baina? Ba al dago apaltasun handiagorik? Morroi hebertarrei ez egokiena, atzerritar morroientzat lagaten zana (oinak garbitzea) eskuratzen dau Jesusek. Ez da edozein morroi; Jainkoaren morroia azken postuan jarten da; eta ez inork aginduta, edo gidoiak eskatzen daualako, maitasunak eraginda baino; maitasunak nora garoazan erakustearren baino; Jainkoaren maitasunaren barri emotearren baino.

Sarreratxo bat egiten deusku ebanjelariak: «Jesusek, jakinik mundu hau itzi eta Aitagana joateko ordua heldu jakona, munduan ziran beretarrak maite izanik, azkenean bete-betean maitatu zituan». Argi izten deusku, ba, orain datorren egintza maitasun-egintza dala. Baina, maitasun-egintza baino gehiago dala ere adierazko deusku: ohitureak ez dau onartzen mahaitik jagitea...; eta soingainekoa kendu eta gero jantzi egiten dau Jesusek: bizitzaren ezaugarri da soingainekoa; bera da Jaun eta jabe; inork ez deutso kentzen; bere kabuz emoten dau. Hainbesteraino maite dauz bereak, eta maite dau mundua. Eta jauntasunak daroa morroi izaerea hartzera eta morroi-lana egitera .

Eta haxe gura dau bere ikasleentzat: erakutsia emon deutsuet, zeuek ere bardin egin daizuen; horrelaxe erakutsiko dabe eurek ere maite dabela alkar Jesusek eurak maite ebazan lez. Batzuk ez dabe nahi izango (Judas) badabelako hori baino gehiago maite daben ezer; beste batzui gogor egingo jake, ez dabe lehenengotan ulertuko (Pedro); baina Jesusena izateko hortik igaro beharra badago, onartuko dau...

Herri otoitza (Eskariak)

† Jainkoak dana dau geuretzat, bere seme-alabontzat, eta geu ere dana alkarrentzat izan gaitezela gura dau, bere Semeagan erakusten deuskunez. Jaso deioguzan eskariak:

—Eleizearen alde: hasieratik ospatzen dan Jaunaren Afari hau gaurko gizakien eskura jarri daian, gaurkotasuna emon deion eta senidetasun ezaugarri eta iturri izan dakion, egin daigun otoitz.

—Gure jaiak ospatzean, behartsuei dei egiten eta eurekaz gure mahaia alkarbanantzen jakin daigun, gure arteko senidetasuna eta alkar maitasuna handituz joan daiten, egin daigun otoitz.

—Ezaugarriak euren esanguran erabili daiguzan, eta, euren frutua emon ahal izan daien, gure bizitza eurekaz bat etorten ahalegindu gaitezan, egin daigun otoitz.

—Lanik barik dagozanen alde, euren duintasuna galtzeko zorian dagozanen alde, diru-sarrera barik dagozan familien alde, eta zelan-halango sufrimentuan dagozanen alde: alkartasun mahaira hurreratzen garanontzat deigarri eta laguntzarako bultzada izan daiguzan, egin daigun otoitz.

—Jesus Jaunaren keinuak ulertu ahal izan daiguzan, geure artean nagusien katekesia, biblia taldeak, erretiroak eta otoiztaldeak sustatu daiguzan, eta guzti horregaz bat datorren bizitza eroan ahal izan daigun, egin daigun otoitz.

† Maitasunean besarkatzen gaituzun Jainko maitale errukitsua, zeure maitasunaren ezaugarri egin gaizuz, gure artean alkar maitatzen lagunduz. Jesukristo gure Jaunaren bitartez.

—Amen.

(Fray MARCOS)

JAUNAREN NEKALDIKO

BARIKU SANTUA

I. Irakurgaia

Gure pekatuakaitik zulatu eben.

Isaias Profetaren liburutik

Is 52, 13–53, 12

Hara, nire zerbitzariak arrakasta lortuko dau;
goratua, gorengo mailara jasoa izango da.
Asko eta asko ikaratu ziran haretaz,
hain eban-eta giza itxura be galdua
eta gizakia zanik be ez zirudian-eta;
era berean, herri asko harrituko dira,
erregeak haren aurrean mutu geldituko,
inoiz kontatu ez jakena ikusiko dabe-eta,
inoiz entzun ez ebena adituko.
Nork sinistu dau gure mezua?
Nori agertu jako Jaunaren ahalmena?

Zuztarrak lur lehorrean dauan kimua lez
hazi zan Jaunaren zerbitzaria haren aurrean;
ez eban duintasunik, ez edertasunik,
ez gure begientzat itxura erakargarririk;
mespretxatua eta jenteak baztertua,
oinaze-gizona, sufritzen ikasia;
ez ikusiarena egiten jakona lez,
mespretxatu egin genduan eta aintzakotzat hartu ez.

Baina gure gatxak bere gain hartu ebazan harek
eta gure oinazeak eroan.
Guk, barriz, zigortutzat geunkan,
Jainkoak zauritu eta atsekabetutzat.
Gure pekatuakaitik zulatu eben,
gure erruakaitik oinperatu.
Haren gainera jausi zan guretzat salbagarri dan zigorra:
haren zauriek osatu gaitue.

Ardiak lez genbilzan galdurik, bakotxa bere bidetik,
eta Jaunak haren gainera bota eban gu guztion errua.
Txarto erabili eben,
baina ha apaldu egin zan, ahorik zabaldu barik.
Hiltzera daroen bildotsak lez,
ule-moztaileen aurrean isilik dagoan ardiak lez,
ez eban ahorik zabaldu.

Gogor eta zuzenbakokeriaz eroan eben;
baina haren zoriak, nori ardura?
Bizidunen lurretik atara eben,
nire herriaren pekatuagaitik jota.
Gaiztoen artean lur emon eutsoen,
gaizkileekin batera hilobiratu,
nahiz eta harek bidebakokeriarik ez egin
eta haren ahoan maltzurkeriarik ez izan.

Jaunak oinazez josi nahi izan eban.
Pekatuen ordainetan bizia emon ebala,
izango ditu ondorengoak eta bizitza luzea,
eta haren bitartez Jaunaren nahia burutuko da.
Hainbat neke jasan ondoren,
argia ikusiko dau eta asea izango da.
Ikasi dauanaren bidez,
nire zerbitzari zuzenak asko egingo ditu zuzen,
hareen gaiztakeriak bere gain hartu ebazan-eta.

Horregaitik, jentetza ugaria emongo deutsat ordainetan,
gizataldeak izango ditu garaipen-sari,
bere burua heriotzara emon ebalako
eta pekatarien kidetzat hartu ebelako.
Danen pekatuak bere gain hartu ebazan
eta pekatarien alde erregutu eban.

Jaunak esana.

Erantzun salmoa

Sal 31 [30], 2 eta 6. 12-13. 15-16. 17 eta 25 (R/. Lk 23, 46)

R/. Aita, zeure eskuetan izten dot neure espiritua!

V/. Zeugan babesten naz, Jauna,
ez nadila behin be lotsagarri gelditu;
atara nagizu onik, zuzena zara-eta.
Zeure eskuetan izten dot neure bizia;
askatu nagizu, Jauna, Jainko leiala. R/.

V/. Barregarri bihurtu naz arerioentzat,
Gehiago oraindino auzokoentzat;
izua sortzen deutset ezagunei;
ni kalean ikusi eta alde egiten deuste.
Ahaztu nabe guztiz, hildakoa lez,
Baztertu nabe, alperreko tresna lez. R/.

V/. Baina nik, Jauna, Zeugan dot konfiantza;
hau dinot: «Zu nire Jainko».
Zure eskuan dot neure zoria,
libratu nagizu arerio eta pertsegitzaileen eskutik. R/.

V/. Erakutsi aurpegi argia zerbitzari honi,
salbatu nagizu zeure maitasunaz.
Eutsi gogor, izan bihotz,
Jaunagan itxaroten dozuen guztiok! R/.

II. Irakurgaia

Esaneko izaten ikasi eban,
eta betiko salbazinoaren iturri bilakatu zan
obeditzen deutsoen guztientzat.

Hebrearrei egindako epistolatik

Heb 4, 14-16; 5, 7-9

    Senideok: Gure abade nagusi handia, Jesus, Jainkoaren Semea, zeruetan sartua dogun ezkero, eutsi deiogun autortzen dogun sinismenari; izan be, gure abade nagusia ez da gure ahuleriaz errukitu ezin leiteken norbait, bera be, gu lez, gauza guztietan probatua izan da-eta, pekatuan izan ezik. Hurreratu gaitezan, bada, konfiantza osoz Jainkoaren graziaren tronura, errukia lortu eta preminaldian laguntza izan dagigun.
     Kristok, bere giza bizitzaldian, deadar handiz eta negarrez egin eutson otoitz eta erregu heriotzatik libratu eikean Jainkoari, eta, Kristok begirune izan eutsolako, entzun egin eutson Jainkoak.
    Eta Semea izanik be, oinazearen oinazez ikasi eban obeditzen; holan, bere betera heldurik, betiko salbazinoaren iturri egin zan obeditzen deutsoen guztientzat.

Jaunak esana.

Ebanjelio aurreko txatala

Ik. Flp 2, 8-9

V/. Kristo gugaitik menpeko egin zan heriotzaraino,
        kurutzeko heriotzaraino.
        Horregaitik Jainkoak goratu egin eban
        eta izen guztien gaineko izena emon eutson.

Ebanjelioa

Jaunaren Nekaldiaren kondaira argimutilik eta intsentsurik gabe aldarrikatuko da, eta liburuari agurrik eta kurutzerik egin barik. Diakonoak aldarrikatuko dau edo, diakonorik ez bada, abadeak berak. Kristau soilek ere aldarrikatu daikie, baina Kristoren hitzak, ahal dala, abadeari itziz.

Irakurleek, diakono diranean, bestela ez, bedeinkapena eskatuko deutsoe abadeari Nekaldia aldarrikatzen hasi aurretik, Ebanjeliorako ohi danez.

Laburdurak, alkarrizketa-moduan irakurri nahi danerako jarri dira: ✠ = Jesus; K = Kronikaria; S = Sinagoga eta gainerako berba-lagunak.

Kronikariak:

✠ Jesu Kristo gure Jaunaren Nekaldia San Joanen liburutik

Jn 18, 1–19, 42

Getsemanin, Jesus preso hartu
eta loturik eroan.

Jesus eta ikasleak Zedron erreka igaro eta beste aldean egoan ortu batera sartu ziran. Judasek be, Jesus salduko ebanak, ezagutzen eban ha lekua, ze, sarritan batu izan zan Jesus han bere ikasleakaz.
Judas, beraz, tenpluko gudari-taldea eta abadeburuak eta fariseuen guardiak harturik, bertara joan zan. Zuzi, argiontzi eta armez horniduta joiazan. Jesusek, ondo ekianez gertatuko jakon guztia, bidera urten eta esan eutsen:

S «Noren bila zatoze?»

K Hareek erantzun:

S «Jesus Nazaretarraren bila».

K Harek orduan:

✠ «Neu naz».

K Han zan guardiakaz batera Judas saltzailea be. Jesusek «Neu naz» esan eutsenean, atzeraka hasi eta lurrera jausi ziran. Barriro itaundu eutsen:

✠ «Noren bila zatoze?»

K Hareek erantzun:

S «Jesus Nazaretarraren bila».

K Eta Jesusek:

✠ «Esan deutsuet Neu nazala. Nire bila bazatoze, itzi honeei joaten».

K Holan bete zan Jesusek berak esandakoa: «Emon deustazuzanetatik ez dot bat be galdu». Orduan, Simon Pedrok, aldean eroian ezpata atara, abade nagusiaren morroia jo eta eskumako belarria ebagi eutson. Morroiak Malko eban izena. Jesusek esan eutson Pedrori:

✠ «Bihurtu ezpata zorrora. Ez ete dot, ba, edan behar Aitak emon deustan kaliza?»

Jesus Anasen etxera eroan eben lehenengo.

K Orduan, gudari-taldeak bere buruzagiagaz eta judegu-agintarien guardiek Jesus preso hartu eta, lotuta, Anasen etxera eroan eben lehenengo; urte haretako abade nagusi Kaifasen aitaginarreba zan Anas hau (Kaifas zan judeguei aholku hau emon eutsena: «Hobe da gizon bat herriagaitik hiltzea»).

Simon Pedro eta beste ikasle bat Jesusen atzetik joan ziran. Beste ikaslea abade nagusiaren ezaguna zan eta, Jesusegaz batera, abade nagusiaren jauregiko patiora sartu zan; Pedro, barriz, kanpoan gelditu zan, ate ondoan. Urten eban orduan abade nagusiaren ezaguna zan ikasleak eta, atezainari berba egin ostean, Pedro barrura sartuazo eban. Atezain egoan neskameak esan eutson Pedrori:

S «Zeu be ez ete zara gizon horren ikasleetarikoa?»

K Pedrok erantzun:

S «Ez, ez naz!»

K Morroiak eta guardiak sua biztu eta berotzen ziharduen, hotz egoalako. Pedro be hareekin egoan, berotzen. Abade nagusiak bere ikasleez eta irakatsiaz itaundu eutson Jesusi. Jesusek erantzun eutson:

✠ «Agiri-agirian berba egin izan deutsat Nik mundu guztiari; sinagogan eta tenpluan irakatsi izan dot beti, judegu guztiak batzen diran lekuan, eta ezer be ez dot ezkutuan esan. Zergaitik itauntzen deustazu Niri? Itaundu nire entzuleei eta emongo deutsue esan dodanaren barri».

K Hori esan ebaneko, han egoan guardia batek matrailekoa emon eutson, esanez:

S «Holan erantzuten deutsazu abade nagusiari?»

K Jesusek erantzun eutson:

✠ «Txarto berba egin badot, esan zertan; baina ondo egin badot, zergaitik jo nozu?»

K Orduan, Anasek Kaifas abade nagusiagana bialdu eban Jesus lotuta.

«Zeu be ez ete zara horren ikasleetarikoa?
Ez, ez naz!

Bitartean, han egoan Simon Pedro berotzen, eta esan eutsoen:

S «Zeu be ez ete zara horren ikasleetarikoa?»

K Pedrok ukatu egin eban, esanez:

S «Ez, ez naz!»

K Abade nagusiaren morroietariko batek, Pedrok belarria ebagi eutsonaren senideak, esan eutson:

S «Ez ete zaitut, ba, neuk ikusi horregaz ortuan?»

K Ukatu egin eban Pedrok barriro be, eta bat-batean oilarrak jo eban.

Nire erregetza ez da mundu honetakoa.

Kaifasen etxetik Gobernariaren jauregira eroan eben Jesus. Goizaldea zan. Judeguak ez ziran jauregian sartu, euren buruak ez lohitzeko, ze, osterantzean ezin izango eben pazko-afarian parterik hartu. Pilatok kanpora urten eta itaundu eutsen:

S «Zer salakuntza dakarzue gizon honen aurka?»

K Hareek erantzun eutsoen:

S «Gaizkilea ez balitz, ez geunskizun ekarriko».

K Pilatok esan eutsen:

S «Eroan zeuok eta epaitu zeuon legearen arabera».

K Judeguek orduan:

S «Guk ez dogu legezko inor heriotzara kondenatzea».

K Holan beteko zan Jesusek esandakoa, zein heriotzaz hilko zan adierazo ebanean. Pilato jauregira sartu zan barriro eta, Jesusi deiturik, itaundu eutson:

S «Judeguen erregea zara zu?»

K Jesusek erantzun:

✠ «Zuk zeurez itauntzen deustazu hori ala besteek esan deutsue hori Nitaz?»

K Pilatok esan eutson:

S «Judegua ete naz, ba, ni? Zeure herritarrek eta abadeburuek ekarri zaitue nigana. Zer egin dozu?»

K Jesusek erantzun:

✠ «Nire erregetza ez da mundu honetakoa. Nire erregetza mundu honetakoa balitz, nire jenteak burruka egingo leuke, Ni judeguen eskuetan ez jausteko. Nire erregetza, ostera, ez da hemengoa».

K Orduan, Pilatok esan eutson:

S «Beraz, errege zara Zu?»

K Jesusek erantzun eutson:

✠ «Bai, errege naz, zeuk dinozunez. Honetarako jaio eta etorri naz mundura: egiaren testigantza egiteko. Egiarena danak entzuten dau nire ahotsa».

K Pilatok galdetu eutson:

S «Zer da egia?»

K Hori esanda, barriz be judeguakana urten eta esan eutsen:

S «Nik ez deutsat errurik aurkitzen gizon honi. Baina badozue ohitura bat Pazko-jaietan nik preso bat askatzekoa: gura dozue judeguen erregea askatzea?»

K Hareek, barriz, deadarka:

S «Hori ez! Askatu Barrabas!»

K Barrabas hau lapurra zan.

Agur, judeguen errege!

Pilatok, orduan, Jesus zigorkadaz astintzeko agindu eban. Gudariek, arantzazko koroia eginik, buruan ezarri eutsoen eta purpurazko soinekoa bota eutsoen gainera. Eta, inguraturik, esaten eutsoen:

S «Agur, judeguen errege!»

K Eta matrailekoka erabilien. Urten eban barriro be Pilatok eta esan eutsen judeguei:

S «Hara, kanpora dakartsuet, jakin dagizuen ez deutsadala errurik aurkitzen».

K Urten eban, bada, kanpora Jesusek, arantzazko koroia eta purpurazko soinekoa eroiazala. Pilatok esan eutsen:

S «Hona hemen gizona!»

K Abadeburuak eta guardiak, ha ikustean, deadarka hasi ziran:

S « «Kurutzera hori! Josi kurutzean!»

K Pilatok esan eutsen:

S «Eroan zeuok eta josi kurutzean; nik ez deutsat errurik aurkitzen».

K Judeguek erantzun eutsoen:

S «Guk badogu legea, eta lege horren arabera heriotza-zigorra merezidu dau, Jainkoaren Seme egin daualako bere burua».

K Hori entzutean, gehiago bildurtu zan Pilato eta, barriro jauregira sartuta, itaundu eutson Jesusi:

S «Nongoa zara Zu?»

K Jesusek, ostera, ez eutson erantzun be egin. Orduan, Pilatok esan eutson:

S «Ez ete deustazu erantzun behar? Ez dakizu aginpidea dodana Zu askatzeko nahiz kurutzean josteko?»

K Jesusek erantzun eutson:

✠ «Ez zeunke nire gainean ezelako aginpiderik izango, Jainkoak emon ez baleutsu. Horregaitik, traizinoz zure eskuetan ipini nauanak pekatu handiagoa dauka».

Kendu hori, kendu! Josi kurutzean!

K Harrezkero, Jesus askatu guran ebilen Pilato. Baina judeguak deadarka hasi jakozan:

S «Hori askatzen badozu, ez zara enperadorearen adiskide. Bere burua errege egiten dauana enperadorearen aurka dabil».

K Pilatok, berba horreek entzutean, kanpora eroan eban Jesus eta auzitegian jesarri zan, «Harlosatua» eritxon lekuan –hebreeraz «Gabbata»–. Pazko-jairako prestaketa-eguna zan, eguerdi ingurua. Pilatok esan eutsen judeguei:

S «Hona hemen zuen erregea!»

K Orduan, hareek deadarka:

S «Kendu hori, kendu! Josi kurutzean!»

K Eta Pilatok:

S «Kurutzean josi behar ete dot zuen erregea?»

K Abadeburuek erantzun eutsoen:

S «Ez daukagu enperadorea baino beste erregerik».

K Orduan, Pilatok hareen esku itzi eban, kurutzean josi egien.

Kurutzean josi eben, eta haregaz batera beste bi.

Hartu eben, beraz, Jesus, eta honek kurutzea sorbaldan eroiala, «Buru-hazur» –hebreeraz «Golgota»– eritxon lekurantz urten eban. Han josi eben kurutzean, eta beragaz batera beste bi, alde banatan, eta erdian Jesus. Pilatok kartel bat idatzi eta kurutze-buruan ipini eban; hauxe egoan idatzita: JESUS NAZARETARRA, JUDEGUEN ERREGEA.

Judegu askok irakurri eban kartela, ze, uritik hur egoan Jesus kurutzean josi eben lekua; gainera, hebreeraz, latinez eta grekoz idatzita egoan. Judeguen abade-buruek esan eutsoen Pilatori:

S «Ez idatzi “Judeguen erregea”, ezpada ze, berak esan ebala: “Judeguen erregea naz”».

K Pilatok erantzun eban:

S «Idatzia, bego idatzita!»

Nire jantziak euren artean banatu zituen.

K Gudariek, Jesus kurutzean josi ostean, haren jantziak hartu eta lau zati egin zituen, bakotxarentzat bat; gero, tunika hartu eben, baina josturarik bakoa, goitik behera ehundua zanez, esan eutsoen alkarri:

S «Ez dagigun urratu; zotz egin dagigun, ea zeinentzat dan».

K Holan bete zan Liburu Santuak dinoana: «Nire jantziak euren artean banatu zituen, eta nire tunika zotzetara egin». Hatan be, horixe egin eben gudariek.

Horra hor zure semea! Horra hor zure ama!

Jesusen kurutzearen ondoan egozan haren ama, bere amaren ahizta, Maria Kleofasena eta Maria Magdalena. Jesusek, bere ama eta, beronen ondoan, maite eban ikaslea ikusirik, esan eutson amari:

✠ «Emakume, horra hor zure semea!»

K Gero, ikasleari esan eutson:

✠ «Horra hor zure ama!»

K Eta harrezkero ikasleak bere etxean hartu eban.

Bete da dana!

Ondoren, Jesusek, dana betea zala jakinik, Liburu Santuak esana guztiz bete zedin, esan eban:

✠ «Egarri naz!»

K Bazan han ozpinez betetako pitxar bat. Orduan, belakia ozpinetan busti eta, kainaberari ertzean erantsiz, ahora hurreratu eutsoen. Ozpina hartu ebanean, Jesusek esan eban:

✠ «Bete da dana!»

K Eta, burua makurtuz, azken arnasa emon eban.

Hemen, belauniko jarri eta egonalditxo bat egingo da.

Odolak eta urak urten eben.

Pazko-jairako prestaketa-eguna zan, eta judeguek ez eben gura zapatuan gorpuak kurutzean gelditzerik, ze, zapatu ha oso jaiegun handia zan. Horregaitik, kurutzeratuei berna-hazurrak apurtu eta handik kentzeko eskatu eutsoen Pilatori. Joan ziran, bada, gudariak eta berna-hazurrak hausi eutsiezan Jesusegaz kurutzean jositako biei; baina, Jesusengana heldu ziranean, ordurako hilda egoala ikusirik, ez eutsoen berna-hazurrik hausi, ezpada ze, gudari batek lantzaz saihetsa zulatu eutson, eta bat-batean odolak eta urak urten eben. Ikusi ebanak berak autortzen dau eta egiazkoa da haren autormena. Harek badaki egia dinoana, zuok be sinistu dagizuen. Liburu Santuak dinoana bete zedin gertatu zan hau: «Ez deutsoe hazurrik hausiko». Eta beste pasarte baten hauxe dino: «Zulatu ebenari begiratuko deutsoe».

Jesusen gorpua oihal-zerrendaz lotu eben,
tartean usaingarriak ipiniz.

Gero, Arimateako Josek Jesusen gorpua eroateko baimena eskatu eutson Pilatori. Jesusen ikaslea zan Jose, baina isilpean, judeguen bildurrez. Pilatok baimena emon eutson. Harek, orduan, joan eta Jesusen gorpua eroan egin eban.

Etorri zan Nikodemo be –harako behin baten gauez Jesus ikustera joan zan ha– hogeita hamarren bat kiloko mirra eta aloezko nahastura ekarrela. Hartu eben, bada, Jesusen gorpua eta oihal-zerrendaz lotu eben, tartean usaingarriak ipiniz, judeguek hobiratzeko daben ohituraren arabera. Jesus kurutzeratu eben lekutik hurrean, ortu bat egoan, eta ortuan ordura arte inor ipini bako hilobi barria. Hilobia hurrean egoanez, hantxe ipini eben Jesus, judeguen Pazko-eguna hastera joian-eta.

Jaunak esana.

PAZKOALDIA

JAUNAREN BIZTUERAKO PAZKO DOMEKA

(Fray MARCOS)

Pazko Gaubela Santua

A B C urteetan

Pazko Gaubelarako bederatzi irakurgai datoz: zazpi Itun Zaharrekoak eta bi Itun Barrikoak. Lekuan lekuko egoerari begiratuz eta arrazoi bereziakaitik, irakurgai gitxiago irakurri leiteke. Edozelan be, irakurri beitez gitxienez hiru irakurgai Itun Zaharretik, edo egoera larriagoetan bi behintzat, Itun Barriko lehenengo irakurgaiaren eta Ebanjelioaren aurretik. Ez bedi behin be irakurri barik itzi Urteerako irakurgaia, Itsaso Gorria igarotzeari buruzkoa (hirugarren irakurgaia).

I. Irakurgaia

I. irakurgai hau era laburrean ik. honen ondoren.

Egindako guztia ikusi eban Jainkoak,
eta oso ona zan.

Hasiera liburutik

Has 1, 1–2, 2

    Hasieran Jainkoak zeru-lurrak egin ebazan. Lurra nahaste-borraste hutsa zan: leza handiaren gainean ilunpea. Eta Jainkoaren arnasa uren gainean ebilen.
    Eta Jainkoak esan eban: «Izan bedi argia». Eta izan zan argia. Ikusi eban Jainkoak argia ona zala eta bereiztu egin eban ilunpetik. Argiari «eguna» ezarri eutson izena, eta ilunpeari «gaua». Eta arrats eta goiz: lehenengo eguna burutu zan.
    Jainkoak esan eban: «Izan bedi sabaia uren artean, goiko eta beheko urak bereiztu dagizan». Eta halan izan zan. Jainkoak sabaia egin eban eta sabai azpiko urak sabai gaineko uretatik bereiztu ebazan. Sabaiari «zerua» ezarri eutson izena. Eta arrats eta goiz: bigarren eguna burutu zan.
    Jainkoak esan eban: «Batu beitez zeru azpiko urak leku bakar baten eta agertu bedi lehorra». Eta halan izan zan. Lehorrari «lurra» ezarri eutson izena, eta ur-multzoari «itsasoa». Eta ona zala ikusi eban Jainkoak.
    Jainkoak esan eban: «Emon begi lurrak landaretza: hazidun landareak eta zuhaitzak, bakotxak dagokion frutua, hazi eta guzti, ekarriko dabenak». Eta halan izan zan. Lurrak emon eban landaretza: hazidun landareak, bakotxa dagokion haziagaz, eta frutua ekarriko daben zuhaitzak, bakotxa dagokion haziagaz. Eta ona zala ikusi eban Jainkoak. Eta arrats eta goiz: hirugarren eguna burutu zan.
    Jainkoak esan eban: «Izan beitez argizagiak zeru-sabaian, eguna eta gaua bereizteko, eta jaiak, egunak eta urteak adierazoteko; distiratu begie zeru-sabaian, lurrari argi egiteko». Eta halan izan zan. Argizagi handi bi egin ebazan Jainkoak: handiena egunaren nagusi jartzeko, eta txikiena gauaren nagusi, eta izarrak be egin ebazan. Eta Jainkoak zeru-sabaian ipini ebazan, lurrari argi egiteko, egunaren eta gauaren nagusi jartzeko eta argia eta ilunpea bereizteko. Eta ona zala ikusi eban Jainkoak. Eta arrats eta goiz: laugarren eguna burutu zan.
    Jainkoak esan eban: «Egin begie urek bor-bor bizidunez, eta egin begie hegaz hegaztiek lurraren gainean, airean». Eta Jainkoak arraintzarrak egin ebazan eta uretan bor-bor dabiltzan mota guztietako bizidunak eta mota guztietako hegaztiak. Eta ona zala ikusi eban Jainkoak. Eta bedeinkatu egin ebazan, esanez: «Sortu egizuez umeak, ugaritu eta bete itsasoko urak; ugaritu beitez hegaztiak be lurraren gainean». Eta arrats eta goiz: bosgarren eguna burutu zan.
    Jainkoak esan eban: «Sortu begiz lurrak mota guztietako bizidunak: abereak, narrastiak eta piztiak». Eta halan izan zan. Jainkoak mota guztietako piztiak, abereak eta narrastiak egin ebazan. Eta Jainkoak ona zala ikusi eban.
    Eta Jainkoak esan eban: «Egin dagigun gizakia geure irudiko, geure antzeko; menperatu dagizala itsasoko arrainak, zeruko hegaztiak, etxeko abereak eta lurreko narrastiak».
    Jainkoak, beraz, bere irudiko egin eban gizakia, Jainkoaren beraren irudiko egin eban; gizaseme eta emakume kreatu ebazan. Eta bedeinkatu egin ebazan Jainkoak eta esan eutsen: «Sortu egizuez umeak eta ugaritu, bete lurra eta izan haren nagusi; menperatu egizuez itsasoko arrainak, zeruko hegaztiak eta lurrean dabiltzan piztia guztiak».
    Jainkoak esan eban: «Begira, zuei emoten deutsuedaz lurraren azalean diran hazidun landare guztiak eta hazidun frutua dakarren zuhaitz guztiak; janari izango dozuez horreek. Abereei, zeruko hegaztiei eta lurrean dabiltzan bizidun guztiei, barriz, bedarra emoten deutset janari». Eta halan izan zan. Eta egindako guztia ikusi eban Jainkoak, eta oso ona zan. Eta arrats eta goiz: seigarren eguna burutu zan.
    Honan, burutuak gelditu ziran zeru-lurrak eta honeetan dagoan guztia. Zazpigarren egunerako burutu eban Jainkoak egindako lana, eta zazpigarren egunean, egindako lan guztiaren ondoren, atseden hartu eban.

Jaunak esana

I. irakurgaia era laburrean.

Egindako guztia ikusi eban Jainkoak,
eta oso ona zan.

Hasiera liburutik

Has 1, 1. 26-31a

Hasieran Jainkoak zeru-lurrak egin ebazan.
Eta Jainkoak esan eban: «Egin dagigun gizakia geure irudiko, geure antzeko; menperatu dagizala itsasoko arrainak, zeruko hegaztiak, etxeko abereak eta lurreko narrastiak». Jainkoak, beraz, bere irudiko egin eban gizakia, Jainkoaren beraren irudiko egin eban; gizaseme eta emakume egin ebazan.
Eta bedeinkatu egin ebazan Jainkoak eta esan eutsen: «Sortu egizuez umeak eta ugaritu, bete lurra eta izan haren nagusi; menperatu egizuez itsasoko arrainak, zeruko hegaztiak eta lurrean dabiltzan piztia guztiak». Jainkoak esan eban: «Begira, zuei emoten deutsuedaz lurraren azalean diran hazidun landare guztiak eta hazidun frutua dakarren zuhaitz guztiak; janari izango dozuez horreek. Abereei, zeruko hegaztiei eta lurrean dabiltzan bizidun guztiei, barriz, bedarra emoten deutset janari». Eta halan izan zan. Eta egindako guztia ikusi eban Jainkoak, eta oso ona zan.

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Sal 104 [103], 1-2a. 5-6. 10 eta 12. 13-14b. 24 eta 35c /R/. ik. 30)

R/. Zeure arnasa bialdu gugana,
eta lur-azala barritu, Jauna.

V/. Bedeinkatu begi nire arimak Jauna!
Jauna, ene Jainkoa, bai handia zarala!
Distiraz eta handitasunez zagoz jantzita,
argiz inguratuta, soinekoz lez. R/.

V/. Sendo ezarri zenduan lurra
eta ez da sekula kili-kolo egongo.
zeanoz estaldu zenduan soinekoz lez,
eta urek azpian hartu ebezan mendiak. R/.

V/. Ibaiak sortuazoten dozuz iturrietatik,
eta mendi artean doaz isurian.
Ur-bazterretan bizi dira zeruko hegaztiak,
orri artean kantari. R/.

V/. Zeure goi-geletatik dozuz mendiak ureztatzen,
zeure garautegietako emoitzez lurra asetzen.
Abereentzat erneazoten dozu bedarra,
lanerako animalientzat janaria. R/.

V/. Bai ugariak, Jauna, Zuk eginak!
Danak jakituriaz egin dozuz,
zure sorkariz betea dago lurra.
Bedeinkatu begi nire arimak Jauna! R/.

Edo:

Sal 33 [32], 4-5. 6-7. 12-13. 20 eta 22

R/. Jaunaren graziaz betea dago lurra.

V/. Zuzena da-eta Jaunaren hitza,
fidagarria harek egin dauan guztia.
Justizia eta zuzenbidea dau maite,
Jaunaren maitasunaz dago lurra betea. R/.

V/. Jaunak bere hitzaz egin dau ortzia,
bere aho-arnasaz astro guztiak.
Itsas urak hesi barruan batzen ditu,
ozeanoak gordailuetan sartzen. R/.

V/. Zorionekoa, Jauna Jainko dauan nazinoa,
harek bere ondaretzat aukeratu dauan herria.
Jaunak zerutik begiratzen dau,
ikusten ditu gizaki guztiak. R/.

V/. Guk Jaunagan dogu esperantza,
bera dogu laguntzaile eta babesle.
Betor gugaz, Jauna, zure maitasuna,
Zeugan dogu-eta jarri itxaropena. R/.

II. Irakurgaia

Irakurgai hau era laburrean ik. honen ondoren.

Sinismenean aita dogun Abrahamen oparia.

Hasiera liburutik

Has 22, 1-18

    Egun hareetan, Jainkoak Abraham aztertu nahi izan eban eta dei egin eutson: «Abraham!» Eta Abrahamek erantzun: «Hemen nozu». Eta Jainkoak: «Hartu egizu Isaak zeure semea, hain maite dozun seme bakarra, eta zoaz Moriako lurraldera, eta eskeini egidazu erre-opari, Nik erakutsiko deutsudan mendi gainean».
    Jagi zan Abraham goizean goiz, txalmatu eban astoa eta, erre-oparitako egurra txikiturik, Jainkoak esandako lekura joan zan, morroi biekin eta bere seme Isaakegaz. Hirugarren egunean, begiak jasorik, lekua ikusi eban urrunean, eta esan eutsen morroiei: «Gelditu hemen astoagaz. Mutikoa eta biok haraino goaz, Jainkoa gurtzera. Ondoren, hona bihurtuko gara».
    Hartu eban Abrahamek erre-oparitako egurra eta Isaak bere semeari leporatu eutson; berak sua eta aiztoa eroiazan. Biak batera joiazala, Isaakek esan eutson bere aita Abrahami: «Aita!» «Zer dozu, seme?», erantzun eutson harek. Eta semeak: «Sua eta egurra badoguz; baina non da oparitako bildotsa?» Abrahamek erantzun eutson: «Jainkoak eratuko deusku oparitako bildotsa, seme». Eta biak batera joiazan.
    Jainkoak esandako lekura heldu ziranean, Abrahamek altarea eraiki eban eta egurra prestatu; gero, bere seme Isaak lotu eta altaran egur-pilo gainean ipini eban. Eskua luzatuz, aiztoa hartu eban Abrahamek semea hiltzeko. Baina Jainkoaren aingeruak dei egin eutson zerutik: «Abraham, Abraham!» Eta Abrahamek erantzun: «Hemen nozu». Aingeruak, orduan: «Ez luzatu eskua semearen gainera, ez egin ezer. Ikusi dot Jainkoari begirunea deutsazula, ez deutsazu-eta zeure seme bakarra bera be ukatu».
    Abrahamek begiak jaso eta ahari bat ikusi eban adarretatik sastraka artean kateatuta; hartu eta erre-oparitzat eskeini eban semearen ordez. Abrahamek leku hari «Jaunak dau hornitzen» ezarri eutson izena, eta gaur egun be halan dino jenteak: «Mendian Jaunak dau hornitzen».
    Barriro be dei egin eutson Jaunaren aingeruak zerutik Abrahami, esanez: «Hauxe dino Jaunak: Ala Ni Jainkoa! Holan jokatu dozulako, zeure seme bakarra ukatu ez deustazulako, bedeinkatuko zaitut eta zure ondorengoak zeruko izarrak eta itsasbazterreko harea baizen ugari egingo ditut, eta arerioen uriez jaubetuko dira. Zure ondorengoen bidez lurreko herri guztiak bedeinkatuko ditut, nire esana egin dozulako».

Jaunak esana

II. irakurgaia era laburrean.

Sinismenean aita dogun Abrahamen oparia.

Hasiera liburutik

Has 22, 1-2. 9a. 10-13. 15-18

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Sal 16 [15], 5 eta 8. 9-10. 11 (R/. ik. 1)

R/. Zaindu nagizu, Jainko,
babes bila nator-eta Zugana.

V/. Jauna, Zeu zaitut neure ondarea, neure edontzia,
zure esku dago nire zoria.
Begi aurrean dot Jauna eten barik;
ha eskuman dodala, ez naiteke dardaratu. R/.

V/. Horregaitik, alai dot bihotza, pozik erraiak,
atsedenean nasai gorputza.
Ez dozu-eta nire bizia Heriotz-lezara jaurtiko,
ezta be zeure fededuna hilobian galtzen itziko. R/.

V/. Bizirako bidea erakutsiko deustazu;
alaitasunez beteko nozu zeure aurrean,
zorionez betiko zeure ondoan. R/.

III. Irakurgaia

Itsasoan zabaldutako lehor-bidetik igaro ziran israeldarrak,
oinik busti barik.

Urteera liburutik

Ur 14, 15–15, 1a

    Aldi haretan, Jaunak esan eutson Moisesi: «Zergaitik diharduzu niri oihuka? Esan israeldarrei aurrera egiteko. Eta zuk jaso makila eta luzatu eskua itsas gainera: erdi bitu egingo da itsasoa eta israeldarrak erditik igaroko dira, oinik busti barik. Nik setatsu bihurtuko ditut egiptoarrak, atzetik jarraitu deizueen, eta neure aintza agertuko dot faraoiaren eta haren gudarostearen lepotik, hareen gurdien eta zaldizkoen lepotik. Orduan jakingo dabe egiptoarrek Neu nazala Jauna, neure aintza agertuko dodanean faraoiaren eta haren gudarostearen lepotik, hareen gurdien eta zaldizkoen lepotik».
    Israeldarren aurretik joian Jainkoaren aingerua atzealdera pasatu zan; laino-adarra be lekuz aldatu eta atzealdean kokatu zan, israeldarren eta egiptoarren tartean jarriz. Lainoa ilunpe bihurtu zan, eta ezin izan ziran gau osoan alkarrengana hurreratu.
    Luzatu eban Moisesek eskua itsaso gainera eta, Jaunak eraginda, ekialdeko haize indartsuak jo eban gau guztian. Haizeak itsasoa lehortu eban, eta urak erdibitu egin ziran. Itsasoan zabaldutako lehor-bidetik igaro ziran israeldarrak, oinik busti barik, urak ezker-eskuma ebezala harresi lez. Egiptoarrak, faraoiaren zaldi, gurdi eta zaldizko guztiak, israeldarrei erasoka itsas erdiraino sartu ziran.
    Goizaldean, Jaunak su- eta laino-adarretik egiptoarren gudarosteari begiratu eutson eta nahastea sortu eban harengan. Gurdien gurpilak trabatu ebazan, nekez mugitzen zirala itziz. Orduan, egiptoarrek esan eben: «Goazen ihesi israeldarrengandik, Jaunak dihardu-eta hareen alde eta gure aurka».
    Baina Jaunak esan eutson Moisesi: «Luzatu eskua itsaso gainera, urak egiptoarren gainera, hareen gurdien eta zaldizkoen gainera, bihurtu daitezan». Luzatu eban Moisesek eskua itsaso gainera; eguna argitzean urak ohiko lekura bihurtu ziran, eta egiptoarrek, ihes egiteko ahaleginean, uragaz aurrez aurre topo egin eben; Jaunak itsas hondora amildu ebazan egiptoarrak. Euren lekura bihurtzean, urek estaldu egin ebezan israeldarren atzetik itsasoan sartu ziran gurdiak, zaldizkoak eta faraoiaren gudaroste osoa; ez eban bat bakarrak be bizirik urten. Israeldarrak, barriz, oinik busti barik igaro ziran itsas erditik, urak ezker-eskuma ebezala harresi lez.
    Egun haretan Jaunak salbatu egin eban Israel egiptoarren eskuetatik, eta hilik ikusi ebazan Israelek egiptoarrak itsasbazterrean. Eta Jaunak egiptoarren kontra erabili eban ahalmen handia ikusirik, herriak begirune izan eutson Jaunari, eta Jaunagan eta honen zerbitzari Moisesengan jarri eban uste ona.
    Orduan, Moisesek eta israeldarrek kantu hau abestu eutsoen Jaunari:

Erantzun salmoa

Ur 15, 1b-2. 3-4. 5-6. 17-18 (R/. 1b)

R/. Jaunari deutsat kantatzen,
garaipen handia lortu daualako.

V/. Jaunari deutsat kantatzen,
garaipen handia lortu daualako,
zaldi eta zaldun itsasora amildu ditualako.
Jauna dot indar eta kemen, bera neure salbazino.
Bera dot neure Jainkoa: gorespen hari,
neure aitaren Jainkoa: goratua izan bedi. R/.

V/. Gudari da Jauna,
Jauna dau harek izena.
Itsasoan hondoratu ditu
Faraoiaren gurdiak eta gudariak,
Itsaso Gorrian amildu
haren buruzagirik aukerakoenak. R/.

V/. Ur handiek estaldu ebezan,
harria lez hondora joan ziran.
Zure eskuma, Jauna, biziro indartsua,
zure eskumak, Jauna, desegiten dau arerioa. R/.

V/. Sartuazo dozu zeure herria
eta zeure mendian landatu, zeure ondarean,
zeure egoitza egin dozun tokian, Jauna,
zeure eskuz, Jauna, eraiki dozun santutegian.
Jauna errege da betidanik betidaino. R/.

IV. Irakurgaia

Betiko maitasunaz errukitu jatzu Jauna,
zeure askatzailea.

Isaias Profetaren liburutik

Is 54, 5-14

Zure egileak bere emaztetzat hartuko zaitu:
haren izena Jaun ahalguztiduna;
Israelen Jainko santua da zure askatzailea,
lur osoaren Jainko deritxo.

Emakume baztertu eta atsekabetuari lez
dei egiten deutsu Jaunak barriro,
gaztetako emazte zapuztuari lez –dino zure Jainkoak–.
Apur batez baztertu zindudazan;
baina maitasun handiz batuko zaitut barriro.
Hasarrealdi baten, unetxu batez gorde neutsun aurpegia;
baina betiko maitasunaz errukitu naiatzu,
dino Jaunak, zure askatzaileak.

Noeren egunetan lez izango da Niretzat:
zin egin neban orduan
holdeak ez ebala aurrerantzean lurrik estalduko,
eta halantxe egiten dot zin orain ez naiatzula barriro hasarratuko,
ez deutsudala aurrerantzean amenazurik egingo.
Mendiak euren lekutik aldendu eta muinoak kili-kolo egonda be,
nire maitasuna ez da zugandik aldenduko,
nire bake-ituna ez da kili-kolo egongo,
honan dino maite zaituan Jaunak.

Zorigaiztokoa zu, Jerusalem, ekatxak astindua,
inork kontsolatu bakoa!
Malakitazko oinarri gainean eraikiko zaitut,
zafirozko zimendu gainean ezarriko;
torreak errubiz eta ateak esmeraldaz egingo deutsudaz,
harribitxiz harresi guztiak.
Zure seme-alabak Jaunaren ikasle izango dira
eta bake osoan biziko.
Justizian oinarrituko zara sendo.
Zapalkuntzatik urrun egongo zara
eta ez zara ezeren bildur izango,
ikarea ez jatzu inoiz hurreratuko.

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Sal 30 [29], 2 eta 4. 5-6. 11-12a eta 13b (R/. ik. 2a)

R/. Goratuko zaitut, Jauna,
onik atara nozulako.

V/. Goratzen zaitut, Jauna, onik atara nozulako,
arerioei nire lepotik pozten itzi ez deutsezulako.
Jauna, Herio-lezatik atara nozu,
zulora jaisteko nengoala bizibarritu. R/.

V/. Kanta Jaunari, haren fededunok,
goratu egizue, haren santutasuna gogoratuz.
Une baterako da haren hasarrea,
bizi guztirako haren onginahia.
Arratsean negarra da gurean,
poz-oihua goizean. R/.

V/. Entzun, Jauna, eta erruki nitaz,
izan zakidaz laguntzaile, Jauna.
Negarra dantza bihurtu deustazu,
Jauna, ene Jainkoa, eskerrak emongo deutsudaz beti. R/.

V. Irakurgaia

Etorri nigana, eta biziko zarie;
betiko ituna egingo dot zuekin.

Isaias Profetaren liburutik

Is 55, 1-11

Honan berba egiten dau Jaunak:
«Egarri zarien guztiok, zatoze ur bila,
etorri, dirurik ez dozuenok be;
erosi garia eta jan ordaindu barik, erosi ardaoa eta esnea doan.
Zergaitik eralgi dirua, goserik itziko zaitueen janaritan,
eta lansaria, asetuko ez zaitueen gauzatan?
Entzun Niri arretaz, eta ondo jango dozue,
janari gozo mamintsuz mantenduko zarie.

Etorri Nigana eta egon adi,
entzuidazue eta biziko zarie.
Betiko ituna egingo dot zuekin,
Davidi eginiko maitasunezko agintzariari leial eutsiz.
Herrientzako testigu jarri neban David,
nazinoen buruzagi eta agintari.
Ezagutzen ez zenduan herriari egingo deutsazu dei,
eta ezagutzen ez zinduzan herria arineketan etorriko da zugana,
Jaunagaitik, zure Jainkoagaitik,
ospez jantzi zaituan Israelgo Santuagaitik.

Bilatu egizue Jauna, aurkitu leiteken bitartean;
dei egiozue, hurrean dagoan bitartean.
Itzi begi gaiztoak bere bidea,
gaizkileak bere asmo txarrak;
bihurtu bedi Jaunagana, errukiz hartuko dau-eta,
gure Jainkoagana, guztiz parkabera da-eta.
Nire asmoak ez dira zuenak lakoak,
ezta zuen jokabidea be nirea lakoa –dino Jaunak–.
Zelan zerua lurraren gainetik garai,
halan nire jokabidea zuen jokabidearen gainetik,
nire asmoak zuen asmoen gainetik.

Euria eta edurra zerutik jaisten dira
eta ez dira barriro hara bihurtzen,
lurra ase, ernaldu eta erneazo barik,
ereiteko hazia eta jateko ogia emon dagizan;
halan egingo dau nire ahotik urtendako hitzak be:
ez da Nigana hutsik bihurtuko,
egingo dau, ostera, Nik nahi dodana
eta beteko Nik ezarritako helburua».

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Is 12, 2. 3 eta 4bcd. 5-6 (R/. 3)

R/. Atarako dozue ura pozik
salbamenaren iturrietatik.

V/. Bai, Jainkoa dot salbatzaile!
Badot uste on eta ez naz bildur,
Jauna dot-eta indar eta kemen,
bera neure salbazino. R/.

V/. Atarako dozue ura pozik
salbazinoaren iturrietatik.
«Eskerrak Jaunari, egin dei haren izenari,
iragarri haren egintzak herriei,
iragarri zein bikaina dan haren izena. R/.

V/. Kanta Jaunari, bikain jokatu dau-eta,
jakin begie honen barri mundu osoan.
Egin poz-irrintzi eta oihu, Siongo bizilagunok,
handikiro dihardu-eta zuen alde Israelgo Santuak». R/.

VI. Irakurgaia

Zabiltz Jaunaren argiaren distiran.

Baruk Profetaren liburutik

Ba 3, 9-15. 32–4, 4

Entzun, Israel, bizira daroen aginduak,
entzun, zuhurtasuna ikasteko.
Zer dala-eta, Israel, zer dala-eta zagoz arerioen lurraldean,
lurralde arrotzean zahartzen?
Zer dala-eta hildakoekin kutsaturik,
Herio-lezan dagozanen parekotzat emona?
Itzi egin dozu jakituriaren iturria!
Jainkoaren bideari jarraitu izan bazeuntso,
bakean biziko zinateken betiko.
Ikasi non dagoan zuhurtasuna, non indarra eta zentzun ona,
eta jakingo dozu era berean
non dagoan bizitza luzea eta benetako bizia,
non, gidatuko zaituan argia eta bakea.
Nork aurkitu dau jakituriaren bizilekua?
Nor heldu da haren altxorretaraino?
Dana dakian Jainkoak ezagutzen dau jakituria,
bere adimenaz aztertzen dau.
Harek eratu dau lurra betiko eta lau oineko abereez bete;
argiari joateko agindu, eta joan egiten da,
deitu, eta harek esana egiten ikaraz.
Izarrek be distira egiten dabe
euren zaintza-postuetan, pozez beterik;
deitzen deutse, eta «Hemen gaituzu» erantzuten deutsoe,
eta pozik distiratzen euren Egilearentzat.

Horixe da gure Jainkoa, ez da beste inor ha lakorik.
Berak aurkitu ditu jakintzaren bide guztiak,

eta bere zerbitzari Jakobi erakutsi deutsoz,
hain maite dauan Israel herriari.
Gero, munduan agertu zan jakituria
eta gizakien artean bizi izan zan.
Jainkoaren aginduen liburua da jakituria,
betiko irauten dauan legea;
ha gordetzen dabenak bizira doaz,
bazterrera izten dabenak heriotzara.

Onartu barriro jakituria, Jakoben herri,
zabiltz haren argiaren distiran.
Ez itzi besteri zeure aintza,
ezta jente arrotzari be zeure duintasuna.
Zorionekoak gu, Israel, Jainkoari atsegin zer jakon dakigunok.

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Sal 19 [18], 8. 9. 10. 11(R/. ik. Jn 6, 68c)

R/. Zeuk daukazuz, Jauna, betiko biziaren hitzak.

V/. Jaunaren legea bikain, barrua arnasbarritzen dau;
Jaunaren agindua fidagarri, heldubakoa zuhur egiten dau. R/.

V/. Jaunaren arauak zuzen, bihotzaren pozgarri;
Jaunaren agindua distiratsu, begien argigarri. R/.

V/. Jaunaganako begirunea garbi, iraunkor betiko,
Jaunaren erabagiak egiazko, dan-danak bidezko. R/.

V/. Urrea, urre araztua baino desiragarriago,
eztia, ezti barria baino gozoago. R/.

VII. Irakurgaia

Ur garbiz txipriztinduko zaituet
eta bihotz barria emongo deutsuet.

Ezekielen Profezia liburutik

Ez 36, 16-17a. 18-28

    Honan berba egin eustan Jaunak: «Gizaseme! Israel herriak, bere lurraldean bizi zanean, kutsatu egin eban lurraldea bere jokabide eta egintza txarrez. Orduan, hareen gainera isuri neban neure sumina, lurraldean odola isuri eta idolatriaz kutsatu ebelako. Atzerriko nazinoetan eta lurraldeetan sakabanatu nituan. Euren jokabide eta egintza txarren arabera epaitu nituan. Eta nazino hareetara heldu ziranean be, nire izen santua zikindu eben, jentea hau esatera bultzatuz: "Jaunaren herria dira, eta haren lurraldetik urten egin behar izan dabe". Orduan, nire izen santua garbitu nahi izan neban, zikindu egin eban-eta Israel herriak, egon zan nazinoetan.
    Esaiozu, beraz, Israel herriari: Hau dino Jaunak: "Ez dot hau zuekaitik, israeldarrokaitik, egiten, zuek egon zarien nazinoetan baltzitu dozuen nire izen santuagaitik baino. Santu agertuko dot neure izen handia, nazinoetan kutsatuta dagoana, hareen artean zuek kutsatu dozuen nire izena. Eta zuen bidez hareen aurrean santu agertuko nazanean, orduan jakingo dabe nazino hareek Neu nazala Jauna –dino Jainko Jaunak–.
    Nazinoen artetik hartuko zaituet, lurralde guztietatik batuko eta zeuen lurraldera ekarriko. Ur garbiz txipriztinduko zaituet, eta garbi geldituko zarie; zeuen kutsadura eta idolatria guztietatik garbituko zaituet.
    Bihotz barria emongo deutsuet eta barruan espiritu barria ezarriko. Harrizko bihotza kenduko deutsuet eta haragizkoa emongo. Neure espiritua ipiniko dot zuengan, eta gai egingo zaituet nire legeen arabera ibiltzeko eta nire aginduak arretaz betetzeko. Zuen asabei emon neutsen lurraldean biziko zarie; nire herri izango zarie zuek, eta Ni zuen Jainko"».

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Sal 42 [41], 3 eta 5bc; 43 [42], 3-4 (R/. Sal 42 [41], 2)

R/. Basahuntza iturrien gogo biziz lez,
halan daukat, Jainko, gogoa desio biziz Zugana.

V/. Jainkoaren egarri naz, Jainko biziaren egarri:
noiz helduko ete naz Jainkoaren aurpegia ikustera?
Gogoan dot, zelan joaten nintzan tenplura, Jainkoaren etxera,
poz-oihuz eta goraka, jai-giroan, jentetzagaz batera. R/.

V/. Bialdu zeure argia eta egia, gidatu nagiela,
eta eroan zure mendi santura, zure bizilekura.
Eta helduko naz Jainkoaren altarara,
neure poz betea dodan Jainkoagana.
Zitaraz goratuko zaitut, Jainkoa, ene Jainkoa. R/.

Edo: Bateoa ospatzekoa bada:

Is 12, 2. 3 eta 4bcd. 5-6

R/. Atarako dozue ura pozik
salbamenaren iturrietatik.

Edo:

Sal 51 [50], 12-13. 14-15. 18-19

R/. Bihotz garbia, Jainko, sortu egizu nigan.

V/. Ene Jainko, sortu bihotz garbia nigan,
barritu arnasa sendoa nire barruan.
Ez nagizu bota zeure aurretik,
ez kendu niri zeure arnasa santua. R/.

V/. Poztu nagizu barriro zeure salbazinoaz,
sendotu nagizu zeure arnasa oparoaz.
Erakutsiko deutsedaz gaiztoei zure bideak,
eta Zugana bihurtuko dira pekatariak. R/.

V/. Sakrifizioak ez dozuz atsegin;
erre-oparia eskeiniko baneutsu, ez zeunke onartuko.
Damuz hausiriko espiritua da
Jainkoak nahi dauan sakrifizioa;
Zuk ez dozu gitxiesten, ene Jainko,
bihotz hausia eta umildua. R/.

Epistola

Kristo, hilen artetik biztu zan ezkero,
ez da barriro hilko.

San Paulo Apostoluak Erromatarrei egindako epistolatik

Erm 6, 3-11

    Senideok: Bateoaz Kristo Jesusegaz bat egin dogunok, haren heriotzagaz egin dogu bat. Bateoaren bitartez haregaz heriotzan hobiratuak izan gara, Aitaren aintzaz Kristo hilen artetik biztu zan lez, geuk be bizi barria bizi dagigun.
    Izan be, harena lako heriotzan hari itsatsiak izan bagara, halantxe izango gara harena lako biztueran be. Badakigu lehengo gure izaera Kristogaz kurutzeratua izan dala, pekatuzko gure izaera hori ezereztua gelditu zedin eta aurrerantzean pekatuaren esklabo izan ez geintezan. Izan be, norbait hiltzen danean, pekatutik aske gelditzen da.
    Beraz, Kristogaz hil bagara, sinisten dogu, bizi be haregaz biziko garala. Badakigu Kristo, hilen artetik biztu zan ezkero, ez dala barriro hilko; heriotzak ez dau gehiago aginterik harengan; haren hiltzea pekatuarentzat behin betiko hiltzea izan zalako, eta haren bizitzea Jainkoarentzat bizitzea da. Bardin zuek be; hartu kontuan pekatuarentzat hilik zagozela eta Jainkoarentzat bizirik, Kristo Jesusengan.

Jaunak esana

Erantzun salmoa

Sal 118 [117], 1-2. 15c-16a eta 17. 22-23

R/. Aleluia, aleluia, aleluia.

V/. Eskerrak Jaunari, ona da-eta,
haren maitasuna betikoa da-eta.
Esan begie israeldarrek:
haren maitasuna betikoa. R/.

V/. «Jaunaren eskumak indarrez jokatu dau,
Jaunaren eskuma guztiz garaia da».
Ez naz hilko, ez, bizi baino,
Jaunaren egintzak kontatzeko. R/.

V/. Etxegileek baztertutako harria
giltzarri bihurtu da.
Jaunak egin dau hori,
gure begien harrigarri. R/.

A urtean

Ebanjelioa

Biztu da eta zuen aurretik joango da Galileara.

✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik

Mt 28, 1-10

    Zapatua igaro eta astearen lehen-eguna argitzean, Maria Magdalena eta beste Maria hilobia ikustera joan ziran. Bat-batean, lurrikara handia izan zan; Jaunaren aingeru bat zerutik jatsi zan eta, hurreraturik, harria irauli eban eta gainean jesarri. Tximista zirudian eta edurra baizen zuria eban soinekoa. Jagoleak bildurrez dar-dar eta hilda lez gelditu ziran.
    Aingeruak emakumeei berba egin eutsen: «Zuek ez bildur izan. Badakit, Jesus kurutzean josiaren bila zabiltzena. Ez dago hemen; biztu egin da, berak esan bezala. Zatoze eta ikusi ezarrita egon zan lekua. Zoaze bizkor haren ikasleei esatera: “Biztu da hilen artetik eta zuen aurretik joango da Galileara. Han ikusiko dozue”. Hauxe da esan behar neutsuena».
    Hilobitik arin-arin alde egin eta, ikaraz baina poz-pozik, lasterka joan ziran ikasleei barri emotera.
    Horretan, Jesusek urten eutsen bidera eta agur egin eutsen. Emakumeek, hurreraturik, oinak besarkatu eutsoezan eta gurtu egin eben. Orduan, Jesusek esan eutsen: «Ez bildur izan! Zoaze eta esan nire senideei Galileara joateko. Han ikusiko nabe».

Jaunak esana

B urtean

Ebanjelioa

Biztu da Nazareteko Jesus kurutzeratua.

✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Markosen liburutik

Mk 16, 1-7

Zapatua igaro zanean, Maria Magdalenak eta Santiagoren ama Mariak eta Salomek usain gozoko ukenduak erosi zituen Jesusen gorpua baltsamatzeko. Eta astearen lehen-egunean, goizean goiz, eguzkiak urten orduko, hilobira joan ziran.
Hauxe inotsien alkarri: «Nork irauliko deusku hilobi-sarrerako harria?» Begiratu eta harria iraulita ikusi eben, oso handia zan arren.

Hilobian sarturik, gazte bat ikusi eben eskumaldean jesarrita, soineko zuriz jantzia, eta ikaratu-ikaratu egin ziran.
Harek esan eutsen: «Ez bildurtu! Nazareteko Jesus kurutzean josiaren bila ete zabiltze. Biztu egin da; ez dago hemen. Begira hemen ipini eben lekua. Zoaze orain haren ikasleei, eta, batez be, Pedrori, esatera: “Zuen aurretik joango da Galileara. Han ikusiko dozue, berak esaneko moduan”».

Jaunak esana

C urtean

Ebanjelioa

Zer zabiltze hilen artean, bizi danaren bila?

✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik

Lk 24, 1-12

    Astearen lehen-egunean, goizean goiz, hilobira joan ziran emakumeak, prestaturik ebezan usain gozoko ukenduak eroanez. Hilobi-sarrerako harria iraulita aurkitu eben. Sartu ziran, baina ez eben Jesus Jaunaren gorpua aurkitu.
    Zer pentsatu ez ekiela egozan; horretan, gizaseme bi agertu jakezan jantzi distiratsuz. Emakumeak ikaraz eta buru-makur egozala, gizaseme hareek esan eutsien: «Zer darabilzue hilen artean, bizi danaren bila? Ez dago hemen; biztu egin da. Gogoratu egizue Galilean egoala esan eutsuena: Gizonaren Semea pekatarien esku itzi behar ebela eta kurutzean josi, baina hirugarren egunean biztu egin behar ebala». Hareek, Jesusen berbok ekarri ebezan gogora.
    Eta, hilobitik bihurturik, gertaturiko guztien barri emon eutsien Hamaikei eta gainerako ikasleei. Maria Magdalena, Joana eta Santiagoren ama Maria ziran emakumeok; eta honeekaz ziran beste emakumeek be gauza berbera esaten eutsien apostoluei. Baina honeek zorakeriatzat hartu zituen.
    Halanda guzti, Pedro jagi eta hilobira joan zan arineketan; makurturik, oihal-zerrendak besterik ez eban ikusi, eta etxera bihurtu zan gertatuaz harrituta.

Jaunak esana